Sự đột biến gen ờ các dòng cá koi và chọn lọc của con người khiến cá chép koi ngày nay có đủ các loại màu sắc rực rỡ: trắng, đỏ, đen, vàng, có vảy lấp lánh ánh bạc dưới ánh nắng mặt trời
Cá Koi (cá chép Nhật) theo tiếng nhật là Nishikigoi – Nghĩa là cá chép nhiều màu.
Trái với suy nghĩ của mọi người, Cá Koi có nguồn gốc từ Trung Quốc và các nước Nam Á, và được du nhập vào Nhật Bản.
Koi đầu tiên được tạo ra ở Nhật Bản vào những năm 1820 tại thị trấn Ojiya của tỉnh Niigata. Nơi này nằm trên núi, nơi tuyết rơi nhiều làm ngăn cách nơi này với các tỉnh khác trong những tháng mùa đông. Cá chép ban đầu được sử dụng như thực phẩm, lưu trữ trong mùa đông. Ngày nay, Niigata đã trở thành Kinh đô của Koi.
Đột biến màu ở cá chép lần đầu tiên xuất hiện trong những năm 1800, chủ yếu là xuất hiện màu đỏ, trắng và màu vàng sáng, màu nâu từ cá chép thông thường màu đen. Ngày nay, Koi xuất hiện với rất nhiều màu sắc pha trộn, chủng loại đa dạng.
Một số dòng phổ biến:
1- Cá koi Kohaku:
” Khởi đầu bằng Kohaku và kết thúc cũng là Kohaku“- Đây là dòng Koi đa dạng- phổ biến và có giá trị nhất:
Kohaku là loại Koi trắng có những khoang màu đỏ (Hi). Sự phân chia rõ ràng giữa màu trắng và khoang đỏ được gọi là “kiwa” (nơi vây đỏ chồng lên vây trăng) hoặc “Sasgi” (nơi vây trắng chồng lên vây đỏ). Nhìn chung màu đỏ nên chiếm khoảng từ 50-70% trên thân cá, cá có thân hình đẹp và vây ngực trắng tinh.
2- Cá koi Taisho Sanshoku (Sanke)
“Taisho Sanshoku” thường gọi là “Sanke” là loại Koi trắng có những khoảng màu đỏ và điểm đen. Các điểm màu đen phân bố ở phần thân Koi tạo nên những điểm nhỏ, điểm đen (sumi) này không xuất hiện ở Đầu. Vây ngực nếu có sumi thì chỉ ở dạng những tia màu đen dài (không tạo mảng).
Sanke được tạo ra năm 1917.
“Sanke tốt là một Kohaku tốt điểm thêm những sumi tao nhã”
3- Cá koi Showa Sanshoku (Showa)
“Showa Sanshoku” thường gọi là “Showa” là loại Koi đen với những khoang màu đỏ và trắng.
Sự khác biệt giữa Sanke và Showa là sự xuất hiện của các Sumi, ở Showa màu đen tạo thành những mảng lớn và nhiều “bọc” quanh cơ thể, Sumi xuất hiện ở Đầu.
Trên Vây ngực của Showa, màu đen tập trung nhiều ở cuống vây, tạo thành mảng (gọi là motoguro)
Showa được tạo ra năm 1920.
4- Cá chép koi Doitsu
Doitsu
‘Doitsu’ là loại Koi mà chúng:
1) Không có vảy trên toàn thân.
2) Hoặc Chỉ có vảy dọc theo vây lưng và có thể dọc theo đường bên thân cá.
Doitsu được lai tạo từ giống Koi của Nhật bản với loại cá chép da trơn của Đức.
5- Cá koi Kin Gin Rin
Ginrin
‘Kin Gin Rin’ là loại Koi mà vảy của chúng có ánh quang (lấp lánh) còn gọi là vảy bóng hoặc vảy kim cương. Ánh quang của vảy có thể màu vàng sáng hoặc màu bạc.
Kinrin: Vảy có màu ánh vàng
Ginrin: Vảy có màu ánh bạc
Vảy lấp lánh lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1929 được gọi là “gingoke” bởi Esaburo Hochino.
Có 4 loại Kin Gin Rin chủ yếu:
Các dạng vảy Ginrin
– Pear Gin Rin: ánh sáng lấp lánh xuất hiện như 1 viên ngọc nhỏ ở trung tâm vảy. Dạng Ginrin này mất dần theo tuổi cá.
– Beta Gin Rin: Ánh sáng Ginrin xuất hiện trên vảy trông như 1 tấm gương, thông thường loại ginrin này thường phân tán và không đồng đều. Nhiều người đánh giá cao loại Ginrin này, nhưng vảy có mật độ ginrin cao loại này rất hiếm.
– Diamond Gin Rin: Ánh Ginrin xuất hiện như những ô kính vỡ trên vảy, đây là loại Ginrin phổ biến nhất.
– Kado Gin Rin: Kado có nghĩa là “Rìa”, Ánh Ginrinxuất hiện ở rìa mỗi vảy. Dạng Ginrin này thường xuất hiện ở Asagi.
Ginrin trên Koi đẹp hơn dưới ánh sáng mặt trời.
6- Cá koi Hikari Utsuri
Cá koi Hikari- Utsuri
“Hikari Utsuri” là loại Showa và Utsuri trên da có bóng ánh kim loại. “Hikari” có nghĩa là “metallic” (ánh kim loại). Bao gồm:
– Kin Showa: Showa có bóng kim loại ánh vàng;
– Gin Showa: Showa có bóng kim loại ánh bạc;
– Gin Shiro: Shiro Utsuri ánh kim loại;
– Kin Ki Utsuri: Ki Utsuri ánh kim loại;
– Kin Hi Utsuri: Hi Utsuri ánh kim loại;
Với loại koi này, độ bóng của da và vây ngực là tiêu chí đánh giá quan trọng.
7- Cá koi Hikarimoyo
Là 1 dòng Metallic Koi có nhiều hơn một màu, và chúng không cùng dòng với Utsuri.
Hikarimoyo-mono được tạo từ 2 nguồn:
– PlatniumOgon lai với nhiều loại khác – ngoại trừ Utsuri, được biết đến như Gin Bekko và Kujaku.
Cá koi Kujaku
– Các nhóm khác bao gồm hai màu sắc – trắng, vàng hoặc màu da cam – được biết đến như Hariwake (Orenji Hariwake, Hariwake Matsuba….)
Cá koi Hariwake
– Nhóm Cá koi khác:
Cá koi Sakura Ogon
Cá koi Yamatonishiki
Cá koi Kikushui
8- Cá koi Hikari Mujimono
“Hikari Mujimono” (hoặc “Hikarimuji”) là dòng Metallic Koi chỉ mang một màu duy nhất.
Ex: Platium Ogon, Yamabuki Ogon, Orenji Ogon, ….
Cá koi Matsuba Nhật Bản
Ogon
9- Cá koi Kawarimono
‘Kawarigoi’ hoặc ‘Kawarimono’ là loại koi mà chúng không thuộc bất kỳ lớp koi cơ bản nào. Chúng gồm rất nhiều loại, phần lớn các dòng koi tạo ra đều thuộc lớp này.
– Karasugoi: dòng cá đen toàn thân, đầu, vây bơi, đuôi.
– Hajiro: toàn thân, đầu màu đen, vây và đuôi màu trắng.
– Hageshiro: thân đen với mảng trắng xuất hiện trên đuôi, vây ngực và đầu
– Yotsushiro: Là Hageshiro với đầu hoàn toàn trắng.
– Kumonryu: là loại Doitsu koi với hoa văn như loại “cá hổ kình” (killer whale)
– Cá koi Matsukawabake: koi gồm 2 màu đen và trắng, mảng màu đencủa chúng thay đổi từ đen sang xám phụ thuộc vào nhiệt độ của môi trường nước hình thành nên những mảng màuđen trắng khác nhau.
– Cá koi Kikokuryu: là loại koi mới được tạo ra và đưa vào nhóm Kawarimono, nhưng da nó mang ánh kim loại. Nó là loại Kumonryu với da ánh kim loại và phủ hoa văn màu đỏ (beni). Người ta bảo răng nó nên xếp vào nhóm Hikarimoyo vì nó có ánh kim loại và gồm sắc đen, trắng, đỏ.
– Cá koi Goshiki: ‘Goshiki’ là loại Koi có thân trắng với mạng lưới màu đen và màu xanh trên vảy, phủ lên trên cùng bởi hoa văn đỏ như Kohaku.
‘Goshiki’ có nghĩa là “năm màu”, Goshiki ban đầu được phát triển từ Sanke và Asagi, do vậy “năm màu” của Goshiki là đỏ, đen, trắng (của Sanke) và xám, xanh (của Asagi).
Nước lạnh làm cho màu sắc của nó trông tối hơn. Tiêu chí đánh giá quan trọng của 1 Goshiki là có đầu sạch, màu trắng và đỏ trên đầu không vướng sumi (màu đen).
– Cá koi Ochiba Shigure: được lai giữa Chagoi và Kohaku hoặc Asagi. Dòng koi này nhắc người ta nhớ đến lá mùa thu do sắc đỏ (hi) xuất hiện như chiếc lá sáng màu trên cơ thể màu xám với lưới đen xuyên suốt cơ thể. Dạng Doitsu của Ochiba Shigure được xem là “lỗi thời” do các màu sắc của chúng.
Cá koi Kikokuryu- Goshiki- Ochiba Shigure
– Nhóm Kanoko: Kanoko có nghĩa là “nai con”, là koi kohaku có màu đỏ lốm đốm trông như hoa anh đào. Nhóm này gồm: Kanoko Kohaku, Sanke kanoko, Kanoko Showa.
– Nhóm Kage (áo choàng): bao gồm Kage Shiro Utsuri, Kage HiUtsuri, và Kage Showa.
“Kage” có nghĩa là “cái bóng” là Koi mà trên vảy của chúng có hiệu hứng bóng mờ
Cá koi Kanono- Kage
– Dòng “Goi”: Dòng cá có màu thuần nhất:
+ Chagoi, “Cha” có nghĩa là màu nâu, hoặc màu trà.Cha-goi chỉ có 1 màu duy nhất, những con thuộc các dòng này thường lớn rất nhanh và chúng được ưa thích do tính ham ăn của mình. Khi nhìn Chagoi lần đầu, nó trông khá đơn giản với vảy dạng mắt lưới. Dòng Girin Chagoi là dòng được ưa chuộng nhất. Chagoi là loại koi thuần nhất trong tất cả các loại và chúng làm người chơi thực sự thấy dễ chịu.
+ Kigoi: koi vàng
+ Soragoi: koi xám xanh
+ Midorigoi: koi xanh (green)
+ Benigoi: koi đỏ
+ Aka Hajiro: koi đỏ với riềm vây bơi trắng.
+ Shiro Muji: koi trắng
10- Cá koi Asagi
‘Asagi’ là Koi một mặt phủ lớp lưới xanh đến hết dọc đường biên thân, mặt dưới là những mảng đỏ. Hình dạng lưới được tạo nên từ chính lớp vảy của nó. Những chiếc vảy màu xanh được bao quanh bởi đường viền trắng cho ta hiệu ứng như khi nhìn tấm lưới.
Tùy vào nguồn gốc mà màu xanh trên vảy có thể là xanh sáng hoặc xanh sẫm. Màu đỏ của Asagi xuất hiện ở mặt dưới thân, có thể ở các vây, nắp mang và miệng.
11-Cá koi Shusui
Là phiên bản Doitsu của Asagi, Shusui có các điểm xanh đengiống mắt lưới chạy dọc hai bên vây lưng xuống đến cuống đuôi, da của nó màutrắng và đỏ (Hi), các Hi xuất hiện ở bụng, 2 bên đường bên thân, và nắp mang.Một shusui đẹp nhất thiết cần có đầu trắng sạch.
12- Cá koi Koromo
“Koromo” là dòng koi trắng được phủ lên bởi khoang màu đỏ dạng lưới. Lưới đỏ này được tạo ra bởi vảy của chúng, vảy màu đỏ với những đường viền màu xanh. Về cơ bản nó được lai giữa Kohaku và Asagi.
– Ai Goromo Koi: lưới màu xanh đen trên vảy đỏ (da trắng) nhưng Hi trên đầu không có lưới xanh đen này.
– Sumi Goromo Koi: lưới màu xanh đen trên vảy đỏ, Hi trên đầu xuất hiện lưới đen này.
– Budo Goromo Koi: Lưới màu tía (nho tím) trên vảy đỏ.
– Koromo Sanshoku: được lai giữa Aigoromo và Taisho Sanshoku, có sumi của Taisho Sanshoku và Ai của Kogoro sumi, có dấu Hi (màu đỏ) trên lớp vảy xanh.
– Ai Showa hoặc Goromo Showa: được lai giữa Aigoromo và Showa Sanshoku.
So sánh giữa Ai và Budo:
13- Cá koi Bekko
‘Bekko’ là dòng Koi có 1 màu cơ bản là trắng (shiro bekko),đỏ (aka bekko) hoặc vàng (ki bekko), trên những khối màu này điểm những điểm màu đen, những điểm đen này chỉ xuất hiện phần thân trên của Koi (giới hạn xuất hiện bởi đường biên bên thân).
Có thể ví Bekko là Sanke cũng như Utsuri là Showa.
Bekko đẹp phải có đầu sạch, không có điểm đen nào.
14- Cá koi Utsuri
‘Utsuri’ là dòng Koi có 1 màu cơ bản là trắng (Shiro Utsuri), đỏ (Hi Utsuri), hoặc vàng (Ki Utsuri). Trên nền màu cơ bản này là các mảng màu đen “bao” quanh cơ thể (phần thân trên, thân dưới, vượt qua cả đường biên bên thân), mảng màu đen này xuất hiện cả ở thân, đầu, vây ngực (gọi là ‘motoguro’).
Có thể ví Utsuri là Showa cũng như Bekko là Sanke.
Utsuri được tạo ra vào khoảng năm 1925.
15- Cá koi Tancho
‘Tancho’ là Kohaku, Sanke hoặc Showa mà trên đầu có vòng tròn đỏ. Tancho koi rất được ở thích ở Nhật Bản do hoa văn rất giống quốc kỳ Nhật Bản và loài chim Trĩ xanh (loài chim tượng trưng cho đất nước này). Màu đỏ trên Tancho koi không xuất hiện ở nơi nào khác trên koi trừ vòng tròn đỏ duy nhất trên đầu. Màu đỏ phải tròn và không lấn sang vai và mũi cá.
Nguồn: Akikoi
