Do hoàn cảnh sống dẫn đến điều kiện chọn lọc của cá vàng không còn khắc nghiệt như trong tự nhiên. Sự đột biến về hình thể rất có ý nghĩa trong việc tạo ra giống mới, đáp ứng đuộc nhu cầu thưởng thức vẻ đẹp lạ lùng như giống cá vàng măt rồng, cá vàng không có vây lưng. Ý thức chủ động tìm tòi, nhân giống, chọn giổng, lai tạo gây ra tạp chủng, tạo thành những chủng loại mỏị như cá mát rồng trân châu…
Đặc trưng của loại cá vàng cỏ là thân hình thon, dẹt, có vây lưng, bề ngoài giống cá chép. Cũng có loại có hai đuôi ở sau bụng. Cá vàng cỏ mang đặc trưng của loại cá chép vàng thân dẹt, đầu bằng, hình hẹp, mắt tròn bình thường, vẩy hình tròn, vây đơn, toàn thân cá màu vàng.
Cá vàng cỏ trông như cá chép nhung đuôi dài hon, có loại đuôi chẽ thành 2 hoặc 3 phiến, hình đuôi chim én, toàn thân có màu đỏ, đây là loại được nuôi dưõng sớm nhất.
