Kỹ thuật ghép đôi cá la hán, cách cho cá la hán giao phối và sinh sản và quá trình sinh sản và ấp trứng của cá la hán bố mẹ.
Quá trình phát dục của cá la hán
Thường khi đạt độ tuổi từ 10-12 tháng, cá La Hán sẽ phát dục và sinh sản lần đầu. Dấu hiệu chứng tỏ cá mái sắp bước vào thời kỳ sinh sản là bỏ ăn, hoặc ăn ít, cơ thể xuất hiện các sọc đen thẳng đứng, bộ phận sinh dục nở ra rất rõ.
Khi bước vào thời kỳ sinh sản, cá mái sẽ có những biểu hiện như bỏ ăn, hoặc ăn ít, cơ quan sinh dục hiện rõ ở phần bụng… Lúc này bắt con cá trống cho vào một ngăn bể (đã được chuẩn bị trước), và cho nó nửa ngày để thích nghi với môi trường mới. Sau đó bắt cá mái cho vào ngăn bể còn lại.
Thời gian đầu khi mới cho cá mái vào bể, cá trống tỏ ra hung hăng, dùng miệng xô đẩy tấm kiếng ngăn cách. Nhưng sau đó sẽ quen dần với sự có mặt của cá mái nên không tỏ ra hung dữ nữa.
Sau khoảng 24 giờ kể từ khi cho cá mái vào bể, lấy tấm kiếng ngăn cách ra. Lúc này phải quan sát biểu hiện của cặp cá, nếu thấy cá mái bơi sát vào góc bể và có vẻ sợ hãi thì tốt nhất nên bắt nó ra và tiếp tục nuôi một thời gian nữa rồi mới cho sinh sản, vì lúc đó cá mái chưa sẵn sàng đẻ trứng nên nếu cho chúng giao phối sẽ không có kết quả.
Nếu cá mái sẵn sàng cho việc sinh nở, thì sau khi lấy tấm kiếng ngăn cách ra, cá trống sẽ bám theo cá mái, chúng sẽ quấn quýt bên nhau và phô diễn nhan sắc. Những biểu hiện này thường kéo dài khoảng 4-5 giờ. Sau đó cá trống và cá mái sẽ bơi đến một góc bể, thay phiên làm sạch sẽ nơi mà chúng sắp sửa để trứng.
Cặp cá đang phô diễn nhan sắc
Quá trình sinh sản của cá la hán
Sau khi đã chọn được nơi đẻ trứng, cá mái sẽ đẻ trứng trên nền bể. Sau đó cá trống sẽ bơi tới và thụ tinh cho trứng. Quá trình này diễn ra nhanh hay chậm tùy thuộc vào kích thước của cá và số lượng trứng, nhưng thông thường là trong vòng 1 giờ.
Khi cá mái có biểu hiện run rẩy trên tấm gạch men là lúc nó sắp đẻ. Cá mái chia ra nhiều lần đẻ, mỗi lần từ vài chục đến vài trăm trứng. Sau khi cá mái đẻ xong, cá đực sẽ phóng tinh trùng vào trứng để thực hiện việc thụ tinh. Sau đó cả hai con dùng vây ngực quạt liên tục vào ổ trứng nhằm làm cho trứng được thoáng khí, đồng thời ngăn ngừa các loại nấm bám vào làm hư trứng.
Trong giai đoạn này cá bố mẹ tỏ ra rất hung hăng, có khi chúng tấn công lẫn nhau. Bất kỳ sự can thiệp hay quấy rầy nào từ bên ngoài cũng có thể làm chúng giận dữ và ăn hết trứng. Sau khi cá đẻ trứng phải kiểm tra trứng và quan sát biểu hiện của cá bố mẹ, nếu thấy cá bố hoặc cá mẹ ăn trứng thì phải bắt nó sang bể khác ngay. Khoảng 3 đến 4 ngày sau khi cá đẻ, trứng sẽ nở thành cá con.
Cá mái chuẩn bị đẻ trên tấm gạch men, cá trống đang bám theo để bắn tinh trùng.
Có trường hợp, sau khi đẻ trứng xong, một trong hai con tỏ ra hung dữ và tấn công con kia. Khi đó, nên bắt con cá bị tấn công sang một bể khác, con còn lại cũng có thể chăm sóc tốt ổ trứng.
Cá la hán đẻ trứng trên tấm gạch men
Lưu ý quan trọng:
Việc sinh sản sẽ làm cho cá mái và cá trống mất nhiều sức lực. Vì thế, để nhanh chóng phục hồi sức khỏe cho chúng nhàm đảm bảo cho lần sinh sản sau, thì sau khi sinh sản xong cần phải bắt chúng ra bể khác để nuôi riêng, tốt hơn hết là phải cách ly hai con nhằm tránh tình trạng chúng tấn công lẫn nhau.
Thời gian tái phát dục (đẻ lại) phụ thuộc vào chất lượng nuôi và sức khỏe cá bố mẹ. Có khi chỉ vài ngày là cá phát dục trở lại, nhưng có khi kéo dài 1 tháng hoặc hơn. Cá có độ tuổi càng lớn thì thời gian tái phát dục càng chậm. Tuy nhiên, để hồi phục sức khỏe cho cá bố mẹ, sau mỗi lần đẻ cần phải cho chúng nghỉ ngơi khoảng 2 tháng, và cần phải cho ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, sau đó mới cho sinh sản lại.
Sức sinh sản của cá La Hán tùy thuộc vào từng chủng loại cá và một số yếu tố như lứa sinh sản, tuổi sinh sản, mùa sinh sản… Tuy nhiên trung bình mỗi lần cá La Hán đẻ khoảng từ 50 – 500 trứng. Trứng có kích cỡ từ 1 – 2mm, và có màu nhạt.
Khi bắt cá bố mẹ sang bể khác thì người nuôi phải tiến hành cho ấp trứng nhân tạo. Lúc này cần phải sử dụng máy sục khi oxy nhằm cung cấp lượng oxy hòa tan cho trứng, đồng thời thổi đi những thứ cặn bã dính trên trứng. Phải thường xuyên kiểm tra và phát hiện những trứng hư không thụ tinh được, dùng cây kim hoặc ống hút lấy những trứng này ra khỏi bể. Khoảng 3 đến 4 ngày sau khi đẻ, trứng sẽ nở thành cá con.