Cách chọn cá rồng con khỏe đẹp theo nhiều tiêu chí hình dáng, màu sắc, tư thế bơi từ a tới z cho cả Huyết Long (HL) và Kim Long Quá Bối (KLQB) ngay từ lúc cá rồng còn nhỏ (non bé ngây thơ trong sáng).
Hình dáng và tư thế bơi:
Thân hình không quá mập hay quá ốm, không có dị dạng, không có các khiếm khuyết như đứt râu, mắt mờ. Nên chọn cá có kích thước to con, và dài (nếu có nhiều cá cùng môt bầy để so sánh) vì những con to thường có sức khỏe tốt và thừa hưởng được những gen trội của cả bố và mẹ.
Tư thế bơi phải cân bằng, không có hiện tượng bơi nghiêng một bên. Khi bơi, các vây phải xòe ra. Cá phải thích hoạt động, không đờ đẩn thu mình trong một góc. Nhìn cá rồng bơi cũng như nhìn một người phụ nữ quý phái sang trọng trong tướng đi. Phải khoan thai, chậm rãi, cập phướng phải cấm thẳng, và xoè bung ra.
Tránh mua cá khi bơi, đầu chúc/chỉa xuống, và đuôi thi chỉ thiên ngược lên (dĩ nhiên khi cá ăn thì khác, những con cá này có thể bị bệnh bong bóng cá sẽ không giữ đươc cân bằng, rất khó trị và sẽ đưa đến cái chết). Lúc chọn cá, bạn không nên vội vàng, hãy đứng quan sát chúng 5-10 phút, xem chúng bơi, họat động như thế nào, tránh những cá bơi lập lững , lập lờ trên mặt nước, hay thu gọn vào một góc sát đáy hồ.
Các đặc điểm ở phần đầu cá rồng
Râu: Cá rồng không phải là cá rồng nếu như không có râu. Cặp râu phải dài, thẳng đứng, và tương đương với nhau về kích thước. Nếu chọn HL, thì cặp râu mà được màu hồng hay đỏ thì tốt nhất. KLQB thi phải là màu nâu hoặc đen. Đôi lúc gặp giống tốt, cặp râu cứ vĩnh ngược lên trên, nhìn rất là táo tợn, và kiêu hãnh. Râu cá rồng phải thẳng, dài, có hình chữ V, màu sắc trùng với màu của vảy cá. Độ dài và rộng của râu phải cân xứng. Mặt bên râu có tuyến đen thì càng đẹp.
Mắt cá rồng phải có thủy tinh thể trong suốt. Giữa tròng trắng và thủy tinh thể của hai mắt trong suốt. Khi cá quan sát, tròng mắt phải linh hoạt tự nhiên, không lờ đờ, không được chếch lên hoặc chếch xuống. Tròng mắt khòng được quá tôi hoặc quá lõm. Nếu tròng mắt nhô lên, thì sau khi trưởng thành cá dễ bị hiện tượng mắt xệ. Nên chọn kích thước đều nhau, không chọn mắt lồi, không chọn cá mắt đã xệ, hay mắt mờ.
Răng của cá Rồng có chức năng xử lý thức ăn và phòng vệ khi gặp kẻ thù. Răng của một con cá Rồng được cho là hoàn hảo thì phải đều đặn và khép kín.
Miệng: Hàm trên và hàm dưới của miệng cá rồng phải khít nhau, không có chỗ trống. Thông thường, hàm dưới của cá Rồng nhô ra hơn so với hàm trên, hình thành dáng miệng vênh lên, Nhưng nếu hàm dưới nhô lên quá thì đó là một khiếm khuyết trề môi. Đầu nhọn trước miệng cá nếu có màu đỏ thì càng tốt, cá Rồng huyết long loại này khi trưởng thành dẽ nhanh chóng phát triển về màu sắc.
Mang phải mịn và có màu sắc đẹp, các sợi mang phải có màu hồng. Mang cá không được nhăng nheo (vì đây là dấu hiệu của cá già), không hở ngược ra mà phải khép kín vào mang tai. Nếu là KLQB, thi màu vàng phải điểm chớm ít nhiều, nếu là HL, thi một vài lằn chỉ hồng/đỏ thì rất tốt, nhưng không phải nhất thiết là thế cho cá HL, vì đặc điểm này thường chỉ thấy ở kích thước 20 cm trở lên cho HL mà thôi.
Các tiêu chí về vây vẩy và màu sắc cá rồng con
Vây: Các vây luôn xòe rộng. Vây ngực to, dài, màu sắc càng đậm càng đẹp. Vây đuôi phải thẳng. Khi bơi các vây xòe ra và ghép lại một cách tự nhiên, không có hiện tượng uốn cong. Nhìn kỹ ở vẩy, vi/kỳ xem có dài ngắn hợp lý với tuổi của cá không. Thông thường nếu nhìn cá rồng từ phía trên nhìn xuống, thì bạn sẽ thấy một độ duỗi thoai thoải bắt đầu từ đuôi đến đầu. Vi, vẩy/kỳ phải cân đối cả hai bên (tuy nhiên không phải là tuyệt đối, vì cá rồng khi còn non, thích nhảy nhót lắm, nên trầy vi, tróc vẩy là chuyện thường tình, biết đâu bạn sẽ mua được cá tốt với giá hời .
Vảy: Phiến vảy cá rồng phải to, đều, có độ sáng lấp lánh, không có đám đen hoặc đám hoa văn với màu sắc hỗn tạp. Vẩy ở hàng thứ 4/5 phải sáng dưới ánh mặt trời hoặc ánh đèn, càng sáng, chói với màu xanh nhạt đậm thì càng tốt.
Hậu môn: Cá Rồng khỏe mạnh phải có hậu môn sát với vùng bụng.
Màu Sắc cũng là yếu tố nổi bật của cá Rồng. Mỗi loại cá Rồng có màu sắc khác nhau, vì vậy mà tiêu chuẩn về màu sắc của mỗi loại cũng khác nhau. Ví dụ, cá Ngân Long chỉ đẹp khi các phiến vảy có màu bạc sáng, viền vảy màu hồng nhạt, các vây có màu xanh pha màu hồng; Với loại Hồng Long, các phiến vảy phải có màu sáng bóng của kim loại, các vây đều có màu đỏ nhạt.
Nếu bạn mua Kim Long Quá Bối, sự sáng chói của vẩy rất quan trọng, ở tuổi này trừ khi là lọai thượng hạng, bạn sẽ khó thấy sự sáng chói của vẩy ở hàng thứ 6, nhưng nếu là giống tốt thì phải ít ra sáng đều hết ở hàng 1-4, và càng sáng nhiều ở vẩy hàng thứ 5 thi càng tốt. Muốn chọn KLQB nền vàng, để ý ở những vẩy đã sáng nơi thành vẩy xem đã có những hạt vàng chạy dọc theo vẩy hay chưa.
Đối với huyết long, quan sát ở các vi, HL giống tốt, tất cả các vi phải ít nhất có màu hồng hay đỏ thì tuyệt, nhất là 3 cái vi ở phần đuôi, trên lưng, và dưới đuôi. Cặp phướng dưới mang tai phải it nhất điểm ít chấm hồng/hay màu hồng (nói tóm lại, nếu bạn nhìn thấy những điểm mà tôi nêu trên thay vì điểm hồng mà la màu đỏ, thi bạn nên mua ngay, vì đó la giống tốt đấy).
Có một điểm mà ít người chơi cá HL để ý là khi chọn cá HL lúc còn non bạn hãy để ý thật kỹ màu sắc của môi dưới, chỗ cặp râu rồng ấy. Không phải con HL nào cũng thế, có con môi dưới không hồng/đỏ vẫn có thể là giống tốt, nhưng nếu bạn chớp được chú nào ở kích thước 10- 15 cm mà môi dưới đỏ rực, thì đây là giống cưc kỳ tốt, bạn không nên chân chừ ma mua ngay, vì đó là yếu tố quyết đình, có cho ăn màu, môi dưới cũng không thể đỏ được (di nhien những yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến quyết đinh mua hay không, nhưng về màu sắc đỏ của huyết long sau này, đây là yếu tố cho biết đây là em huyết sẽ có màu đỏ như máu khi trưởng thành.
Các yếu tố khác
Cảm giác của bạn khi nhìn cá. Bạn có cảm thấy thích thú khi nhìn cá, và cá có bơi lại tìm hiểu, vẫn giữ khoảng cách, nhưng không có dấu hiệu sợ hãi, không vuột nhảy/bơi đi chỗ khác. Theo tôi đó là cái duyên, giữa người chơi cá và cá.
Ngoài ra, khi chọn cá Rồng cũng cần lưu ý đến yếu tố gen di truyền. Thông thường, màu sắc của cá con có 75% thừa hưởng từ gen của cá bố mẹ, khoảng 25% là do sự chăm sóc, nuôi dưỡng. Đối với một số loại cá Rồng quý hiếm, đắt tiền thường có giấy chứng minh huyết thống để người mua tin tưởng.
Không nên mua cá rồng dưới 10 cm, vì vài lý do :
1. Ở kích thước đó, cá chỉ đươc khoảng 3 tháng tuổi, rất nhiều rủi ro, bệnh tật, lạ nước/lạ cái, khó lường được .
2. Cá từ những trại cá có tiếng đươc kiểm tra/quản lý bởi bộ thú y sở tại và phải tuân theo luật quy định cua CITES (tạm dịch nôm na là cơ quan quốc tế bảo vệ các loài thực/ động vật đang có nguy cơ bị tuyệt chủng) là cá rồng xuất khẩu phải đạt được kích thước 15 cm.
Dĩ nhiên, cũng sẽ có tay trong, nhân viên tại các trại cá sẽ mang lén ra ngoài bán để kiếm thêm lợi tức, hoặc cá không phải xuất thân từ các trại cá có tiếng, mà chỉ là cá của các trại cá nhỏ, ép cá rồng trong mảnh đất sau nhà chẳng hạn 
.
3. Khi cá rồng còn non, huyết long loại 1 và Kim long hồng vĩ KLHV rất giống nhau, thậm chí HL loại 1.5/2 được cho ăn màu để nhìn giống HL loại 1 (chuyện này đã và đang xảy ra rất nhiều, bạn nên cân thận khi mua cá rồng còn non).
Chúc bạn may mắn và vui trong thú chơi thanh tao, nhưng đầy thú vị này.
Tham khảo Moneyless
