Cá la hán là loại cá ăn động vật và giáp xác nhìn chung tương đối dễ nuôi nhưng để nuôi sao cho cá phát huy hết được vẻ đẹp di truyền của chúng phải có cách nuôi cá la hán con đúng đắn ngay từ khi chúng còn nhỏ.
Khi mới nở, cá con sẽ bám vào nơi mà cá bố mẹ đẻ trứng, chúng sống nhờ túi dinh dưỡng nằm dưới bụng. Túi dinh dưỡng này đủ cho cá con sống từ 3-5 ngày. Vì vậy mà trong thời gian này không cần cho cá ăn gì cả.
Sau ngày thứ 5, nguồn dinh dưỡng dự trữ đã cạn kiệt nên phải cho cá ăn, nếu không chúng sẽ chết đói. Thức ăn chủ yếu ở giai đoạn này là trùn muối (Artemia, sẽ đề cập chi tiết bên dưới). Đối với cá con, mỗi ngày cho ăn từ 2-3 lần, mỗi lần cho ăn với lượng vừa đủ.
Sau 14 ngày, cá con đạt kích thước khoảng 10mm. Lúc này có thể cho cá ăn các loại thức ăn như trùn chỉ đông lạnh, hoặc thức ăn dạng viên hạt nhỏ. Tuyệt đối không cho cá con ăn trùn chỉ còn sống, vì chúng chứa nhiều vi khuẩn dễ gây bệnh cho cá.
Đến tuần thứ 3 trở đi, có thể thay đổi các loại thức ăn khác như trùn đỏ đông lạnh, bobo hoặc thức ăn dạng viên…
Nhằm ngăn chặn một số bệnh ở cá La Hán do vi khuẩn từ thức ăn gây ra, nên hạn chế sử dụng các loại thức ăn tươi sống, thay vào đó là sử dụng loại thức ăn dạng viên.
Mỗi ngày cho cá ăn 3 lần là đủ. Nên thường xuyên thay đổi các loại thức ăn nhằm đảm bảo đầy đủ hàm lượng dinh dưỡng cho cá.
Nên cho cá ăn với lượng vừa đủ. Nếu cho vào bể quá nhiều thức ăn, cá sẽ ăn không hết và thức ăn thừa đọng lại làm ô nhiễm môi trường nước. Cá ăn trong thời gian từ 3 – 5 phút là đạt tiêu chuẩn, sau thời gian này nếu cá ăn không hết phải lấy hết thức ăn thừa ra.
Buổi tối, trước khi cho cá ăn nên bật đèn khoảng 30 phút để chúng thích ứng tốt với nguồn ánh sáng. Và sau khi cá ăn xong, chờ 30 phút sau mới tắt đèn, như vậy cá sẽ tiêu hóa thức ăn tốt hổn.
1. Nhiệt độ của nước
Nhiệt độ từ 24 – 30 độ C, tốt nhất vào khoảng 26 – 28 độ C. Khi nuôi cá bột nên duy trì nhiệt độ tối ưu này trong hồ cá.
2. Độ pH
Độ pH trung hòa là từ 6 – 8. Khi nuôi cá bột nên duy trì độ pH từ 6.5 đến 7.2. Việc thay nước hồ đều đặn 1 lần/tuần là để giữ cho độ pH ổn định. Nếu không thay nước hồ thường xuyên được, có thể thả san hô, sỏi vào trong hồ giúp hạn chế sự thay đổi quá lớn của độ pH trong nước, vì sự dao động của độ pH sẽ bất lợi cho cá. Nên có thiết bị đo độ pH trong nước sẽ giúp kiểm tra được độ pH được thường xuyên hơn.
3. Thay nước hồ
Nước quá trong hay quá sạch cũng không tốt cho cá la hán, vì khó duy trì được nước trong mãi. Do vậy, không nên thay tất cả nước trong hồ một lần, mà hãy chừa lại một chút nước “cũ” trong hồ. Việc thay tất cả nước cùng một lúc sẽ làm cho môi trường sống bị thay đổi nhiều, cá bị stress vì phải luôn thích nghi với môi trường mới.
4. Bể cá la hán
Dùng tấm ngăn cách thủy tinh chia thành 6 khu vực, hai bên đầu lớn hơn 1 chút do đặt ống nước và máy lọc, phân thành 20cm và 15cm rộng, những khu vực khác rộng khoảng 12-13cm, mỗi khu vực nuôi 1 con. Hai bên đầu bể đặt 2 con lớn nhất. Tấm thủy tinh dùng giác mút hút vào thành bể, dưới đáy dùng miếng thủy tinh 3mm lót bên dưới, chất cặn bã sẽ được lọc sạch qua khe hở bên dưới tấm thủy tinh.
Nhiệt độ luôn giữ khoảng 27 0C. Để tăng dòng chảy mạnh và lọc sạch nên dùng máy lọc công suất lớn, mực nước trong bể là 34 cm (khoảng 1200 lít), máy lọc nên dùng có công suất 1000 lít/h. Mỗi giờ nước trong bể phải tuần hoàn ít nhất 7 lần. Lọc sinh hóa và lọc sinh học cũng rất quan trọng. Vật liệu trong máy lọc là 5 lớp bông lọc, 2 lớp bông sinh hoá, bông sinh hóa dày 4 cm, cát san hô, lớp hỗn hợp vòng gốm.
5. Thức ăn cho cá la hán con
Trùn muối (Artemia): Trùn muối là thức ăn thường dùng cho cá La Hán con. Để có được trùn muối, cho khoảng 1-2 muỗng cà phê trứng Artemia/1000cc nước ngọt và hòa tan thêm 20 gram muối thô, sau đó sục khí oxy vào, trứng sẽ nở thành ấu trùng Artemia trong vòng 24 giờ. Khi cho cá ăn nhớ rửa sạch Artemia bằng nước ngọt cho hết độ mặn. Phần còn lại cho vào tủ lạnh để bảo quản.
Khi cá đạt kích thước tương đối, thức ăn chính cho cá la hán con là tôm biển và thịt cá, tôm biển và thịt cá sau khi băm nát, trộn đều, đông lạnh. Phải đông lạnh là để tiêu diệt kí sinh trùng và vi khuẩn có khả năng tồn tại trong thức ăn. Không tùy tiện cho cá con ăn thức ăn sống chưa qua đông lạnh, tránh lây nhiễm kí sinh trùng. Khi cho ăn vo thức ăn thành từng miếng nhỏ, cho ăn đến khi cá không muốn ăn nữa thì dừng.
Khi cho cá con ăn xong mới mở máy lọc. Không được để chất thải quá nhiều, nếu máy lọc lọc không sạch phải dùng các biện pháp thủ công để tránh ảnh hưởng đến chất nước.
Tùy theo sở thích và thói quen của mỗi người mà có thể cho cá ăn hai hoặc ba lần trong ngày. Đối với cá la hán nhỏ, nên cho cá ăn ba hoặc bốn lần trong ngày. Chú ý, không nên cho cá ăn quá no dẫn đến tình trạng cá không tiêu gây sình bụng về sau.
Sau 1 tháng nuôi dưỡng (nếu chăm sóc tốt) cá la hán con sẽ khỏe mạnh, mập mạp, con lớn nhất có thể dài từ 5-8 cm (gồm cả đuôi), phần đầu tròn đầy, mọc lên 1 cái bướu nhỏ, bên trong trong suốt, phát sáng, tuy vẫn chưa lớn nhưng sẽ lên đều, đốm châu trên thân cũng rất đẹp. Những con khác tuy chưa lên đầu nhưng vẫn tăng trưởng rất nhanh và vô cùng khỏe mạnh, chỉ có khuyết điểm màu sắc chưa được tươi. Đợi đến khi cá khoảng 12-13 cm thì bắt đầu chọn từ 6 con ban đầu 2 con đẹp nhất về dáng đầu, hoa văn, dàn châu để nuôi dưỡng.
